Xalidə Cəfərova - 75 

/Bu yazımı mənə dünyanı bağışlayan, dünyam mənim, canım, ürəyim Xalidə nənəmin 75 illik yubileyinə həsr edirəm.\

Yaşadığım ömür payında həmişə məni düşündürən bir fikir olub: görəsən dünyada ana, nənə məhəbbətini ölçmək mümkündürmü?! Və hər dəfə də bu barədə fikirləşəndə gəldiyim qəti qənaət bu olub: " Yox, bu heç bir ölçüyə, çərçivəyə sığmayan bir məhəbbətdir..."
Bəlkə elə buna görədir ki, bütün müqəddəslikləri ana ifadəsi ilə əlaqələndiririk: ana Vətən, ana torpaq, ana dilim. Nəfəsiylə nəfəsimizi isidən, ömrümüzü, günümüzü zinətləndirən, qaranlıq yollarımızı çilçırağa qərq edən anadır, nənədir. Bu yerdə Balzakın hər bir kəsin dilinin əzbərinə çevirilmiş bir aforizmini yada salmaq istəyirəm. Balzak deyirdi ki,  heç bir şey qadını analıq sevgisi qədər gözəlləşdirə bilməz. " Bir ana ürəyi dibində əfv olan bir uçurumdur".
Analar, nənələr bizim üçün qurulmuş, uçulmaz böyük qalaya bənzəyir. O, qalanı biz övladlar analarımız, nənələrimiz üçün yaratmışıq. Allah  analarımızın, nənələrimizin qəlblərinə toxunmamağı məsləhət bilib. Əbəs yerə Peyğəmbərimiz deməyib ki, " Cənnət anaların ayaqların altındadır". Bəli, cənnət biz övladları dünyaya gətirən anaların, nənələrin, əsl xanım-xatın qadınların ayaqları altındadır. Anaların, nənələrin qəlbləri bir zərif çiçək, bir ayna. Çiçəyin, aynanın qırıqları düzəlmədiyi kimi əlbəttə ki, bir kövrək, həssas anaların, nənələrin də qırılmış qəlblərini düzəltmək mümkün deyil.
Dünyaya göz açan hər bir insan üçün onu doqquz ay öz bətnində bəsləyən anadan əziz nə ola bilər?!
Hələ ruhumuzu oxşayan ana laylası.
Bu hələ beşikdə ikən eşitdiyimiz ilk mahnı deyilmi?!
Gələcəyin hər bir vətəndaşı - müəllimi də, həkimi də, kosmonavtı da, sadə əməkçisi də bu laylanın şirinliyi ilə böyüyür.
Ulu Zəlimxan Yaqub demişkən:

ANA LAYLASI

Hardan aldın bu sehri,
Bilim, ana laylası!

Sənsiz açılardımı,

Dilim, ana laylası?!

Bax könlümün halına,
Düşüb xəyal dalına,
Bu yaşımda çalına,
Həlim ana laylası!

Baxmır amana, aha,
Zaman baş əymir şaha,
Yox, sənə çatmaz daha,
Əlim, ana laylası!

Gül çəmənsiz olmasın,
Sünbül dənsiz olmasın,
Bir gün sənsiz olmasın,
Elim, ana laylası!

Şairlər şeirlərində, qəzəllərində, qoşmalarında, poemalarında, yazıçılar romanlarında, hekayələrində ağ kağızlara,  bəstəkarlar notlara ana, nənə sevgisini, məhəbbətini sığdıra bilməyiblər. Görünür ki, ana, nənə sevgisi dünyaya, cahana sığmayan, sevgidir, məhəbbətdir.
Bizi dünyaya gətirən analar, qarşınızda dərin, böyük ehtiramla baş əyirik. Bu gün yaşayırıqsa, nəfəs alırıqsa, nailiyyətlər qazanırıqsa, bunların hamısı sizin sayənizdədir. Əziz analarımız, ağbirçək nənələrimiz, bütün həyatımızı sizə borcluyuq. Və bu haqqı ödənilməsi heç cür mümkün olmayan bir borcdur.
Anaların da anası var. Biz nəvələr onlara nənə deyirik. Anamızın, atamızın anası - nənələrimiz...
Mənim də bu yazım mənim üçün əvəzsiz bir insan olan nənəm - Xalidə nənəm haqqındadır.
Nənə-nəvə məhəbbəti həmişə adla deyilib. Mənim üçün də belədir. Çox sevdiyim nənəm də mənim lap körpəlikdən arxam, dayağım, köməyim, ümid və güvənc yerimdir. Atamı erkən itirəndən sonra o, mənim bütün şıltaqlıqlarıma dözən, nazımı çəkən, son tikəsini mənimlə bölüşən varlıqdır.
Tarix boyu belə olub. Analar, nənələr müqəddəs varlıq sayılıblar.
Bir haşiyə: İgid sərkərdə Şeyx Şamil qərar verir: Bu gündən heç bir aulda, evdə mahnı səsi eşidilməsin. Bütün aullar sükuta qərq olur.  Musiqi səsinə həsrət qalırlar. Heç kəs də cürət edib bu sükutu poza bilmir. Ancaq bir gün Şeyx Şamilin qulağına mahnı səsi gəlir. Qəzəbdən coşur. Mənim qanunumu pozan kimdir? Təcili tapıb yanıma gətirin. Vəzir, vəkil, əyanlar təlaş içində axtarışa başlayırlar. Bir neçə saatdan sonra üzlərində kədər və qorxu Şeyxin hüzuruna toplaşırlar. " Hə, nə oldu, tapdınızmı onu?.." Heç kəsdən səs çıxmır. Şamil təkrar-təkrar qəzəblə soruşur: " Kimdir o?..."
Nəhayət, vəzir qorxa-qorxa dilə gəlir: Tapmışıq, Şeyx həzrətləri, o, sizin ananızdır, nəvəsinə layla çalırmış..."
Şeyx duruxur, özünü itirir, ancaq qəzəbini boğa bilmir: Kim olur- olsun, mənim qanunumu pozan mütləq cəzalandırılmalıdır: yüz şallaq.
Ananı gətirirlər. Şamilin gözünün qabağındaca şallaq vurmağa başlayırlar. 4-5 şallaqdan sonra Şeyx qışqırır:
- Saxlayın. İndi qalan şallaqları mənə vurun. Axı, o, mənim anamdır...
    Ən əzazil haqlı-haqsız hökmdarlar da ana müqəddəsliyi qarşısında davam gətirə bilməyiblər...
Bu sətirləri yazıram və dünyalar qədər sevdiyim nənəmin yolumda çəkdiyi əziyyətlər, yuxusuz gecələri gözlərim önünə gəlir. Bunları ancaq analar, nənələr edə bilər.
Nənəm də özünün bütün qayğılarını, səhhətindəki bütün problemlərini unudub, bütün varlığı ilə özünü mənə - nəvəsinə həsr edir. Mən də çoxları kimi Allahın yaratdığı bəndələrdən biriyəm. Təbii ki, Allah bəndəsini çox istədiyi kimi heç bir bəndə məni çox istəyə bilməz. Təkcə nənəmdən başqa. Nənəmin sevgisi, qayğısı, diqqəti mənə o qədərdi ki, ürəyim daha başqa sevgi istəmir. Allah qədər məni çox sevən, məni çox istəyən nənəm varkən, deməli, mən çox xoşbəxtəm.
İllərdir ürəyimdə gəzdirdiyim bu sətirlər necə yarandı?! Yazıram, siz də bilin. Yanvar ayının 5-də mənim istəkli Xalidə nənəmin 75 yaşı tamam olur. Bütün varlığımla əziz nənəmi ürəkdən təbrik edirəm: Ad günün, şad günün mübarək mənim əziz nənəm!
Neçə illər əvvəl nənəmə həsr etdiyim şeirlərimi də sizlərə təqdim edirəm.

Yollarıma işıq saldı gözlərindən,
Güclü oldum, qüvvətləndim sözlərindən,
Gələ bilir çətinliyin öhdəsindən,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Yaraşığı utandırır günəşi də,
Dərdlə dolu olsa belə ürəyi də,
Ona rəğmən unutmayır gülməyi də,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Təmkinini qoruyaraq saxladı o,
Səbiriylə kədərini dağladı o,
Oğulundan sonra qara bağladı o,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Ana borcun qaytarmağa gücüm də yox,
Qocalmağı darıxdırır qəlbimi çox,
Tox saxladı hər bir zaman o bizi tox,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Mənim üçün gözəl, göyçək qız axtarır,
İsməti pak, ürəyi də düz axtarır,
Özü kimi camalı Ay üz axtarır,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Ağ saçları ağ çiçəkdi can evimdə,
Odur mənim səadətim, saf sevgim də,
Yaddaşım da, hafizəm də, zehinim də,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Nəslimizin ağbirçəyi, anası o,
Gözlərimin baxacağı səması o,
Ömrümüzün, günümüzün mənası o,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Darıxanda tez yanında yuxum gəlir,
Qollarında yatmaqdan çox xoşum gəlir,
Onun ilə ürəyimdən qorxum gedir,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Yaradanın göndərdiyi mələkdi o,
Nəfəsini qoxladığım çiçəkdi o,
Varlığıyla həyatıma gərəkdi o,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

Şair Fuad ağrısını azaldandı,
Nisgilimin bənizini sozaldandı,
Min müşgülü bir gündəcə düzəldəndi,
Nənələrin nənəsidir mənim nənəm!

18 dekabr

Örpəyi nənəmin başında sevdim

Çox qadın başında örpək görmüşəm,
Örpəyi nənəmin başında sevdim.
Nə qədər bağçadan çiçək dərmişəm,
Çiçəyi nənəmin bağında sevdim.

Nəfəsi nəfəsim, havam olandan,
Xoş sözü dərdimə dəvam olandan,
Köksündə məskənim, yuvam olandan,
Ürəyi nənəmin bağrında sevdim.

Canından ayırıb mənə can verən,
Gecəmə gözündən işıq, dan verən,
Dilim də yanmasın soyudan, verən,
Xörəyi nənəmin ağzında sevdim.

Birdən yüzə kimi tez-tez saymağı,
Lavaşın içində pendiri, yağı,
Və yaxud kotleti, xama, qaymağı,
Dürməyi nənəmin əlində sevdim.

Gülmək necə olur bilmirdim ki, mən,
Yaman sükutdaydım dinmirdim ki, mən,
Kədər dənizində gülmürdüm ki, mən,
Gülməyi nənəmin yanında sevdim.

Nənə

Onun hesabına var şöhrət-şanım,
O mənim ürəyim, qaynayan qanım.
İsti nəfəsiylə üşütmür canım,
İsti nəfəsinə qurbanam nənə.

Gecələr bir kirpik yummayıb oyaq,
Qalaraq, yoluma salmısan çıraq,
Çiynini vermisən çiynimə dayaq,
Güc-dəyanətinə heyranam nənə.

Görünür Tanrı da bizə yarimiş,
Bizi qoruyan da dualarimiş,
Mən nəvənə başqa mehrin varimiş,
Nəvən yox, həm də ki, balanam nənə.

Kimsəylə heç zaman bir küsümüz yox,
Yaxşılıq edirik, heç pisimiz yox,
Bakı şəhərində bir kəsimiz yox,
Sən mənə, mən sənə həyanam nənə.

Səni çıxartmadım isti ürəkdən,
Dedim soyuq olar sənə küləkdən,
Səni qoruyuram hətta fələkdən,
Çünki həm dərmanın, dəvanam nənə.

Mənlə bağlı arzun çin olar bütün,
Çoxu kimi mən də olaram üstün,
Bir gözəl mələklə toyumu bir gün,
Görərsən qadanı alaram nənə.