Hekayə

Qapıda ağacın kölgəsində qoyulmuş stolun arxasında əyləşmiş Tahirə arvada yaxınlaşan Günəş «Məni çağırırdın, ana?» – dedi.

– Hə, qızım, səni çağırırdım. Aşağı otur, sö­züm var.

Anasının qarşısında əyləşən Günəş – «Qona­ğın var, qapı-bacanı təmizləmək lazımdır?», – deyə tə­bəssümlə anasına baxdı.

Qarşısında əyləşmiş qızını yeni görürmüş ki­mi, ah çəkərək, öz-özünə danışırmış kimi «Dün­ya­da ana olmaqdan pis şey yoxdur» – dedi.

– Nolub, ana? Niyə gileylənirsən? Allaha şü­kür, oğlun-qızın, nəvələrin, pis də dolanmırıq. Nə­dən narazısan? De, bəlkə qızın Günəş sənin dərdinə bir dərman tapdı.

– Eh, ay qızım, mənim dərdim elə dərddi ki, ona çətin dərman tapıla.

– Ana, fikir eləmə, qızın Günəş ölməyib ki. Sənin dərdinin dərmanı qaranlıq dünyada devlərin əlində olsa belə, Məlikməmməd kimi devlərlə vuru­şub Zümrüd quşunun köməyi ilə sənə çatdıraram. Amma bir şərtlə ki, sən dərdini de, dərmanı tapmaq qızın Günəşin boynuna.

– Çox inamla danışırsan, qızım.

– Ana, sən qızını yaxşı tanımırsan.

– Qızım, qaranlıq dünyaya getməyə ehtiyac yoxdur. Mənim dərdimin dərmanı bu dünyadadır.

– Lap yaxşı, ana. – Günəş durub anasının boy­nunu qucaqlayıb üzündən öpüb saçını sığallayaraq yanında əyləşdi və – hə, indi dərdini söylə görüm, ana. O necə dərddi ki, mənim anama ah çəkdirir? – söylədi.

Tahirə arvad qızının üzündən öpərək – «Mə­nim dərdimin dərmanı sənin əlindədir, qızım.» – dedi.

– Ana, bəs niyə demirsən? Canım lazımdırsa, heç fikirləşmədən sənə qurban verməyə hazıram.

– Qızım, məni fikrimdən çox uzaqlaşdırdın. İndiyə kimi ana-bala aramızda pərdə olub. Amma indi məcburam açıq danışam.

– Danış, ana, qurban olum, danış. Ananın dər­dini qızı bilməyəndə, bəs kim bilməlidir? – deyən Günəş maraqla baxışlarını anasının ağzına dikdi.

– A bala, o biri qardaş-bacıların ailə-uşaq sa­hibidirlər. Pis də dolanmırlar. Uşaqlarımın gözü sən­sən. Allaha şükür, boy-buxun, gözəllik, ağıl, düşüncə səndə. Heç fikirləşirsən, sənin yaşıdların ha­mısı çoxdan köçüblər, ev-eşik, uşaq sahibi olub­lar. Bir belə gələn elçilərin birinə «hə» demirsən. Gizlətmə qızım, istədiyin varsa, utanma, de, anan da bilsin. Axı mən anayam, uşaqlarımı xoşbəxt gör­mək istəyirəm. Qonşuların «Günəşi istəyən yox­dur?», «Günəş nə yaxşı getmir?» və s. suallarına ca­vab verməyə utanıram. And içirəm ki, elə yer­lər­dən elçi gəlirlər ki, eşidəndə adamın inanmağı gəl­mir. Ayrı evi-eşiyi, vəzifəsi, altının maşını olan ne­çə-neçə oğlanlar elçi düşüb, amma qız getmir.  O gü­nü qonşu Əsmər, o qoca kaftar bilirsən üzümə nə desə yaxşıdır?

– Nə deyir, ana?

– Deyir ki, Tahirə, xətrinə dəyməsin, sayılıb-se­çilən yerlərdən elçilər gəlir, amma qız getmir. O gözəllikdə qız niyə ərə getməsin? Elçi gələn oğlan­la­ra it dəyib, birini bəyənə bilmir? Arvadlığımla Gü­nəşə mənim tamahım düşür. Əgər o gözəllikdə qız bir belə gələn elçilərdən birinə «hə» demirsə, de­mək torbada pişik var. Görünür qızın dəhnəni su­ya verib. Kaftarın sözü ortamdan güllə kimi keçdi. Dedim «Əsmər, o nə sözdü danışırsan, utanmırsan? Neçə ildir qonşuyuq, indiyə kimi Günəşin hansı pis hərəkətini görmüsən ki, mənim qızım haqqında axmaq şeylər düşünürsən?» Nə desə yaxşıdı?

– Nə dedi ana? – Günəş anasının əsəblərini sa­kitləşdirmək üçün təbəssümlə anasına baxdı.

– Dedi ki, bunu mən demirəm, Tahirə, qızının hə­rəkətləri deyir. Boylu-buxunlu, gözəl-göyçək, ağıl­lı bir qız gələn elçilərin birinə «hə» demirsə, de­mək qız işləri korlayıb. Qorxur ki, razılaşsa, sonra da toy gecəsi biabırçı vəziyyətdə ata evinə qayta­rı­la. Elə bir biabırçılıqdansa, qız adı ilə evdə qarımaq daha yaxşı deyilmi? Mən olanını dedim, Tahirə. Bir ana kimi get papağını qoy qabağına, yaxşı-yaxşı fi­kirləş, gör bu qoca Əsma düz deyir, yoxsa yalan.

Hə, bala, bizi dost-düşmənin ağzına söz eləmə. İstəsən də, istəməsən də, qızım, çoxları sənin haq­qın­da Əsmər kimi fikirləşəcək.

– Ana, arxayın ola bilərsən, sənin qızının əlinə bir oğlan əli də dəyməyib. Düz deyirsən, mənim ya­şıdlarımın çoxu ər evinə köçüb, mənsə hələ tale­yi­mə çıxası «Ağ atlı oğlan»ı gözləyirəm. Ana, məni oğla­nın var-dövləti, əsli-nəcabəti, vəzifəsi, maşını, evi ma­­raqlandırmır. Mənə elçi gələn oğlanlar evlən­mək, arvad-uşaq sahibi olmaq xatirinə gəlirlər. Ana, mən sevmədən, sevilmədən ailə qura bilmərəm. Ərə get­mək xatirinə gedib, bir-iki ildən sonra yanımda uşaq ata evinə qayıdıb anama əlavə dərd ola bil­mə­rəm.

Əsmər kimi arvadlar nə düşünür düşünsün, onların öz işləridir. Mən o oğlanla ailə quracağam ki, oğlan hara baxsa, ancaq məni görsün, məni dü­şünsün, məni göydən enmiş mələk hesab etsin və qəlbimə, ruhuma hakim olsun. Oğlandan ayrı keçən hər dəqiqəm bir ilə bərabər olsun.

Ana, bu söylədiklərimin adı sevgidir. O hiss, duyğu ilahi tərəfindən göndərilir. Heç özün də bil­mədən görürsən ki, onsuz darıxırsan, dinclik tapa bil­mirsən. Ona qovuşmaq üçün hər şeydən keçməyə belə hazırsan.

– Nə deyim, qızım. Sən elə danışdın ki, daha sənə deməyə sözüm olmadı. Təki, Allah o sevgi de­diyin "bəla"nı sənə tez göndərsin, mən də ana kimi dünyadan rahat köçüm.

– Arxayın ol, ana, gözləmədiyin halda bir də gördün qızın həmin bəlaya tuş gəlməyi ilə anasının da dərdinə dərman tapdı. – deyən Günəş anasının üzündən öpüb saçını sığalladı.

– Nə deyim, a bala. Allah hansı xeyirdi, ona calasın. Ananın ən böyük arzusu övladını xoşbəxt görməkdir.

***

Anası ilə söhbətdən sonra Günəş istər-istəməz evlənmək barədə düşünməli olurdu. Tanıdığı oğlan­ları yaddaşının köməyi ilə gözü önünə gətirsə də, heç biri könlünə yatmırdı. Birdən, yaxınlarda keçi­rilən tədbir zamanı rəfiqəsi Solmazın onu «Günəş, tanış ol, bu Emin Etibardır. Gözəl qələmi var» de­di­yi zaman «Biz tanışıq» deyə Günəşin cavab ver­mə­sini eşidən Emin Etibar çəkinə-çəkinə, – «Bağışla­yın, mən sizi tanıya bilmədim», – deyərək qarşı­sın­da dayanmış uzun boylu, kəsik qara saçlı, yumru ağ sifətli qızı nəzərdən keçirməyə başladı.

Bir neçə il bundan əvvəl feysbuqda bir şeir pay­laşmışdım. Sizin şeirə yazdığınız rəy çox xo­şu­ma gəldi. Dostluq atdım, qəbul etdiniz. Düzdü, əla­qə­miz olmasa da, həmişə sizi yaxından görməyi ar­zu­lamışam. Etiraf edim ki, bu tanışlıq üçün Solmaz xa­nıma minnətdaram, deyən Günəş nazik ağ əlini Emin tərəfə uzatdı.

Qızın əlini sıxan Emin, – «Sizin kimi gözəl şa­ir bir qızla tanış olmaq məni çox məmnun etdi», – deyərək minnətdarlığını bildirdi.

Təsadüfən Solmaz xanımın Eminlə Günəşi baş­qa yoldaşlarla birgə bir masa arxasında əyləş­dir­mə­si Eminin ürəyincə oldu.

Məclis boyu Günəş Eminin baxışlarını öz üzə­rin­də hiss edirdi. İlk baxışdan çoxdan görmək arzu­sun­da olduğu bir adamın diqqətini cəlb etdiyi üçün içində öz gözəlliyi ilə öyünür və kinayəli şəkildə, – «Deyəsən gözəl olmağım ağlını başından aldı. Fikir verirəm, gözünü məndən çəkə bilmirsən. Sənin ki­mi çox oğlanlar qarmaq atsalar da, qarmaqlarını boş görüb kor-peşman qayıdıblar. Emin, sizin də o biri oğ­lanlar kimi qarmağınız boş qalacaq. Papağını ha­vayı yerə günə yandırma.» – fikri ancaq özünə mə­lum idi. Düzdü, sonralar bir neçə tədbirdə qarşılaş­sa­lar da Eminin ona qarşı göstərdiyi diqqət və qay­ğıya etinasız yanaşmışdır. Bunları yenidən xatırla­yan Günəş, «Düzdü, yaxşı oğlandı. Tanıyan yoldaş­lar da onun haqqında hörmət və ehtiramla danışsa­lar da məndə ona qarşı elə bir hiss yoxdur. Heç özüm də bilmirəm, bunu nə üçün xatırladım?» – düşüncələri ilə paltarını dəyişib qapıdan çıxdı. Av­to­busdan düşüb parka doğru addımladı. Saata bax­dı. Vaxta hələ xeyli var idi. Kölgədə qoyulmuş boş skamyada yenicə əyləşmişdi ki, qarşısında bir qa­raçı qızının dayandığını gördü. Qaraçı qızını ba­şından eləmək üçün əl çantasını açıb əlinə keçən bir neçə qəpiyi qaraçının ona tərəf uzadılmış ovcuna tökdü. Bu zaman qaraçı qızının ona zillənmiş qara­giləyə bənzər baxışları ilə qarşılaşdı.

Qaraçı qızı ovcundakı qəpiklərin dəyərini sü­rətli bir baxışla nəzərdən keçirib, «Sən yaxşı qızsan. Əlini ver falına baxım», dedi.

– Yox, lazım deyil. Yalandan əzbərlənmiş söz­ləri deyəcəksən. Hamısı da boş sözlərdi.

– Mən yalan söz demirəm. Səndən xoşum gəl­di, çox gözəlsən. Elçin çox olsa da bəyənib ailə qur­mamısan. Pul lazım deyil, əlini ver, taleyini üzünə oxuyum. – deyən qaraçı qızının onun taleyi barədə söylə­diyi iki cümlənin düz çıxması marağına səbəb olduğu üçün özündən asılı olmayaraq əlini qaraçı qızının ona tərəf uzadılmış ovcuna qoydu. Diqqətini toplayaraq daxili bir həyəcanla nə söyləyəcəyini dinləməyə hazırlaşdı.

Qaraçı qızı ovcunda Günəşin ağ yumşaq əlinin içindəki xətləri sığallaya-sığallaya nəzərdən keçirə­rək sözləri aramla bir-bir sapa düzməyə başladı:

– Xanım, sizin yaşıdınız olan qızların çoxu ailə qurub, amma siz hələ də subaysınız. Varlı, pul­lu, vəzifəli çox oğlanlar sizə elçi düşsələr də, siz ra­zı olmamısınız. Qonşuluğunuzda yaşayan qoca bir arvad sizin haqqınızda, ərə getməməyiniz barədə ana­nıza söylədiyi axmaq fikirlər ananızı bərk nara­hat edib. Bu haqda ananızın sizinlə olan söhbətində «Kim nə söyləyirsə, öz işidi. Mən sevmədən, sevil­mədən ərə gedən deyiləm» cavabınızla qəti qərarı­nızı bildirməyiniz qarşısında ananız məcbur olub sizinlə razılaşıb.

– Bir dayan görüm, qız, sən məni hardan tanı­yır­san? – deyən Günəş gözlənilmədən qaraçı qızı­nın sözünü kəsdi.

– Mən sizi tanımıram. Birinci dəfədir sizi gö­rü­rəm. Mən hər adamın falına baxmıram. Ancaq xo­şuma gələn adamların falına baxıram. Siz çox gö­zəl olduğunuz üçün xoşuma gəldiniz. – deyən qa­raçı qızı Günəşin ovucunun içərisindəki xətləri sı­ğallaya-sığallaya davam etdi.

– Xanım, taleyinizdə bir oğlan var. Çox yaxşı oğlandır. Yaxınlarda tanış olmusunuz. İlk tanış ol­du­ğunuz andan oğlan sizə vurulubdur. Siz bunu hiss edirsiniz, amma etinasız yanaşırsınız. Yaxın gün­lərdə həmin oğlanın cələsinə düşəcəksiniz.

– Dayan bir, nə dedin, başa düşmədim.

– Cələ sözünü deyirsiniz? – Qaraçı qızı oynaq qaragiləyə bənzər gözlərini Günəşin təəccüb və sevincli qonur gözlərinə zillədi.

– Hə. O cələ nə deməkdir?

– Xanım, ovçular yaxşı, xoşa gələn quşları tutmaq üçün quşun yuvasının ağzında möhkəm ipək sapdan kiçicik tora bənzər bir şey qururlar. Quş yu­vasına qayıdanda, yaxud yuvasından çıxanda həmin tora düşür. Həmin tora cələ deyirlər.

– Hə, belə de. Belə yerdə deyiblər ki, qulaq gün­­də bir söz eşitməsə kar olar. Günəş təbəssümlə qaraçı qızını süzdü.

– Xanım, sən yaxın vaxtlarda həmin oğlanın cələsinə düşəcəksən və «xilas» ola bilməyəcək­sən. Çünki o sizi bütün varlığı ilə sevir. Siz də onu elə sevəcəksiniz. Eşidib bilənlər sizin sevginizə həsəd aparacaq.

Günəş çantasını açıb bir onluq çıxardıb qara­çı qızına uzatdı və dedi:

– Mən fala-zada inanan deyiləm, amma siz elə danışdınız ki, mən sizə inanmaya bilmədim. Siz hət­­ta, mənim ürəyimdə hamıdan gizli olanlardan da xəbər verdiniz.

– Sağ olun, xanım. Əvvəlcədən dedim ki, mə­nim xoşuma gəldiyiniz üçün sizin falınıza baxacam, özü də pulsuz.

– Mən ilk dəfədir ki, qaraçının puldan imtina elədiyini görürəm. Götür, bu onluq sənə halaldır. Sən əməlli-başlı ekstrasenssən. – deyən Günəş əlin­dəki onluğu qaraçı qızının ovcuna qoydu.

– Çox sağ olun, xanım. Sizi ürəyinizcə olan bir xoş­bəxtlik gözləyir. – deyən qaraçı qızı yavaş-ya­vaş uzaqlaşdı.

Günəş skamyada bir xeyli qaraçı qızının söy­lədiyi fikirlərin təsiri altında qeyri-ixtiyari düşün­mə­yə başladı. Birdən qolundakı saata baxdı. Kur­sun başlanmasına lap az qalmışdı. Cəld skamyadan qalxaraq tələsik yola düzəldi.

Kompüter kursunu bitirməsi haqqında serti­fi­katın şəklini çəkib sosial şəbəkədə paylaşım edən Gü­nəşin məqsədi Eminin necə reaksiya verməsi idi. Qaraçı qızının sözündən sonra istər-istəməz Emin ba­rədə düşünən Günəş unudulmadığını bilmək is­təyirdi.

Bir az keçmiş Eminin ürək dolusu təbriklərini oxuyan Günəş zəng etdi.

– Salam Emin. Xoş sözləriniz üçün sağ olun. Görünür məni unutmamısınız.

– Salam Günəş. Kursu bitirməyiniz münasi­bə­ti ilə sizi bir daha təbrik edirəm. Sizin kimi gözəli heç unutmaq olarmı?

– Yaxşı, az tərifləyin. Elə danışırsınız ki, elə bil məndən başqa gözəl qız yoxdu.

– Var, amma Günəş kimi gözəl yoxdu. Mə­nim gözümlə baxsan, Günəş heç kimə bənzəmə­yən bir gözəldi. Uca boy, qara saçların çiyinlərinə tökülmə­si, yumru ağ sifət, qonur gözlər, sivri burun, al ya­naq­lar, təbəssüm əksik olmayan nazik dodaqlar, mə­nalı baxışlar, təmkinli davranış, az danışan, utan­caq, danışanda həyadan yanaqlarına qızartı çökən elə bir gözəl varmı? Elə gözəl var. Bir nəfərdi, o da Günəşdir.

– Yaxşı, yaxşı, məni lap utandırırsınız.

– Mən olanını söylədim.

– Zəng etməkdə sizdən bir xahişim var.

– Buyurun.

– Bir sənəd var, onu doldurmaq lazımdır. İm­kanınız varsa, səhər gələrdiniz, sənədin düzgün dol­durulmasında mənə kömək edərdiniz.

– Gələrəm.

– Onda, səhər saat on birdə sizi Mərkəzi Ki­tab­xananın qarşısında gözləyəcəyəm.

– Oldu. Həmin vaxtda orda görüşərik.

– Hələlik, sağ olun.

– Siz də sağ olun, – deyən Emin telefonu öpə­rək stolun üstünə qoyub səhərki görüş barədə dü­şün­məyə başladı.

Marşrutdan düşən Günəş hiss etdi ki, ürək dö­yün­tüsü artır, bədənini tər basır, ayaqlarını hara at­dığının fərqini dərk edə bilmir. Yolun kənarında mə­həccərə söykənib dayandı və dərindən nəfəs aldı. «Bu nədi? Mən niyə belə oluram? Özüm özümdən baş aça bilmirəm», – özünə toxtaqlıq verən Günəş ya­vaş-yavaş vədələşdikləri yerə çatmışdı ki, gözlə­nil­mədən Emini qarşısında gördü və görüşmək üçün titrəyən əlini Eminə tərəf uzatdı.

Qızın titrəyən əlini ovcunda saxlayan Emin göz­lənilmədən Günəşi özünə tərəf çəkib pörtmüş yanağından öpərək, «Bir daha səni təbrik edirəm», – dedi.

– Günəş incimiş halda, «Nə iş görürsünüz, görən olar». – dedi.

– Görsünlər də, bəs təbrik necə olur? – Emin gül­dü və qızın üzünə çökmüş həya qızartısını gör­cək, belə bir qızla qarşılaşdığı üçün içində qürur­landı.

Yaxşı, bir şey xahiş edim, – Emin baxışlarını ondan yayındıraraq yerə baxan Günəşə dedi.

– Yoxsa bəs eləmədi? İndi könlünüzdən nə ke­çir? Utanmayın, nə istəyiniz varsa, söyləyin, ürə­yi­niz­də qalmasın. Bir də belə imkan əlinizə düşmə­yə­cək, – deyən Günəş kinayəli şəkildə incikliyini bil­dir­di.

– Heç nə istəmirəm. Xahiş edirəm, düz göz­lərimə baxın.

– Bu nəyə lazımdır? Tanıyan, bilən görər.

– Baxışların yadımda qalsın.

Qız özündən asılı olmayaraq uzun qara kip­rik­lərini qaldırıb qonur gözlərini Eminin ona zillənən gözlərinə dikdi. Atəşli baxışdan içinə süzülən an­la­şıl­maz duyğular getdikcə bütün bədənini sarmağa baş­ladı. Təkrar olmayan xoşbəxt anlarını yaşayan Günəş hardansa qulağına gələn «Bu gün ömrümün ən gözəl, yaddan çıxmayan bir günüdür. Çünki sə­nin gözlərində öz əksimi görə bildim. Demək se­vir­sən», sözlərindən özünə gəldi və handan-hana: «Qa­raçı qızı düz deyirmiş», – dedi.

– Qaraçı qızı nəyi düz deyirmiş? – deyən Emin maraq qarışıq təəccüblə Günəşə baxdı.

– Cələ, – Günəş təbəssümlə Eminin gözlərinə baxdı.

– Başa düşmədim. Nə cələ? Cələ nədi? – Emin maraqla cavab gözlədi.

– Ovçuların sevdikləri quşlara yuvaları ağzın­da ipək sapdan qurduqları tor.

İndi mən sənin qurduğun cələyə düşdüm Emin. İndi bildin cələ nə deməkdir? – deyən Günəş qa­raçı qızının söylədiklərini Eminə danışmağa baş­la­dı.

Emin Günəşin əlindən tutaraq xoşbəxtcəsinə parka doğru addımlamağa başladılar.

30.08.2024