Azərbaycan–Özbəkistan: Qardaşlıqdan Strateji Tərəfdaşlığa Uzanan Yol

İyulun 2-si Azərbaycan və Özbəkistan münasibətləri tarixində yeni bir mərhələnin başlanğıcı oldu. Bu tarix təkcə təqvimdə bir gün kimi deyil, iki dost və qardaş xalqın yaddaşında dərin iz buraxacaq siyasi, iqtisadi və mədəni hadisələr silsiləsi ilə yadda qalacaq. Bakıda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti cənab Şavkat Mirziyoyevin iştirakı ilə baş tutan görüş hər iki ölkənin tarixində parlaq bir səhifəyə çevrildi.
Dövlət başçılarının birgə bəyanatları, imzalanan sənədlər, səsləndirilən fikirlər və açılış mərasimləri bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan və Özbəkistan arasında əlaqələr sadəcə diplomatik münasibət deyil – bu münasibətlərin kökündə əsrlərə söykənən dostluq, qardaşlıq, dil və mədəniyyət birliyi dayanır. İki xalqın bir-birinə olan inamı, hörməti və etibarı bu münasibətləri strateji müstəviyə daşıyıb və gələcək illər üçün dərin əsaslar yaradıb.
Prezident İlham Əliyev çıxışında vurğuladı ki, ötən il Daşkənddə imzalanan Müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilə bu gün reallıqda öz təsdiqini tapır. Bu sənəd təkcə diplomatik akt deyil, iki xalqın gələcəyə yönəlik ortaq baxışının, sabaha inamının və birgə inkişaf arzusunun hüquqi ifadəsidir. Bu münasibətlər artıq kağız üzərində deyil, real layihələrdə yaşayır: kənd təsərrüfatından energetikaya, təhsildən sənayeyə, nəqliyyat-logistika sahələrindən urbanizasiya layihələrinə qədər geniş miqyasda əməkdaşlıq qurulub. Azərbaycan və Özbəkistan bu gün eyni ideallar uğrunda addımlayır, eyni istiqamətdə inkişaf edir və eyni hədəflərə doğru irəliləyir. Prezident İlham Əliyevin bəyanatında özbək xalqına ünvanladığı təbrik xüsusi diqqət çəkdi:
-Özbəkistan futbol yığmasının dünya çempionatının final mərhələsinə vəsiqə qazanması təkcə idman uğuru deyil, dövlətin gənclərə, təhsilə və sağlam həyat tərzinə verdiyi əhəmiyyətin bariz nəticəsidir. Bu qələbə, Prezident Mirziyoyevin uzaqgörən siyasətinin bəhrəsidir və Özbəkistanın beynəlxalq nüfuzunun artmasının simvoluna çevrilib. Azərbaycan Prezidenti həmçinin Qarabağın yenidən qurulması prosesində Özbəkistanın xüsusi rolunu dərin minnətdarlıqla xatırlatdı.
Füzuli şəhərində inşa edilən Mirzə Uluqbəy adına məktəb və Xankəndidə yaradılan tikiş fabriki yalnız tikili deyil – bu obyektlər azad edilmiş torpaqlarda həyata qayıdışın, yenidənqurmanın və qardaş köməyinin simvoludur. Özbəkistan bu işlərə sadəcə maliyyə və texniki dəstək göstərmədi – o, Azərbaycan xalqının dərdinə şərik oldu, onunla həmrəylik nümayiş etdirdi. Bu, dostluğun ən gözəl və unudulmaz təzahürlərindən biridir. Azərbaycan–Özbəkistan İnvestisiya Fondunun 500 milyon dollarlıq nizamnamə kapitalı artıq söz deyil, hərəkətə çevrilib. Artıq onlarla layihə bu fondun maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilmək üzrədir. Energetika, turizm, tikinti, kənd təsərrüfatı və ipəkçilik kimi sahələrdə ortaq layihələr, qarşılıqlı investisiya mühiti, sərmayə mübadiləsi iki ölkənin iqtisadi inteqrasiyasını sürətləndirir. Prezident İlham Əliyevin də dediyi kimi, Özbəkistana sərmayə yatırımı Azərbaycan üçün yalnız iqtisadi qərar deyil – bu, qardaşlıq borcudur. Eyni zamanda, Özbəkistanda yaradılmış mükəmməl investisiya mühiti beynəlxalq maliyyə qurumlarının da diqqətini cəlb edir və bu ölkəni regionun ən cəlbedici bazarlarından birinə çevirir.
Səfər çərçivəsində ən çox diqqət çəkən mövzulardan biri də nəqliyyat-logistika sahəsində əməkdaşlıq oldu. Azərbaycan və Özbəkistan, “Orta Dəhliz” çərçivəsində Xəzərdən Qərbə doğru uzanan yeni marşrutların inkişafına birgə töhfə verməyə qərarlıdır. Bu dəhliz, təkcə iki ölkənin deyil, bütün Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz regionunun iqtisadi mənzərəsini dəyişə biləcək strateji layihədir. Burada Azərbaycan nəqliyyat infrastrukturu aparıcı rol oynayır və böyük həcmdə yük dövriyyəsini qarşılamağa tam hazırdır. İki ölkə arasında dostluğun ən gözəl simvollarından biri də Bakının ən müasir məkanlarından biri olan “Ağ şəhər”də salınacaq “Özbəkistan” parkıdır. 5 hektara yaxın ərazidə yaradılacaq bu park, şəhər sakinlərinin və qonaqların sevimli istirahət məkanına çevriləcək.
Bu, sadəcə landşaft memarlığı deyil – bu, xalqların ürəyinin ritmini birləşdirən mədəni körpüdür. Hər bir ağac, hər bir cığır, hər bir abidə qardaşlıq salnaməsinin səssiz şahidi olacaq. Səfər çərçivəsində açılan Özbəkistan səfirliyinin yeni binası, Bakının mərkəzində – Ulu Öndər Heydər Əliyevin vaxtilə ayırdığı ərazidə inşa edilib. Bu bina yalnız diplomatik nümayəndəlik deyil – bu bina Azərbaycan–Özbəkistan dostluğunun yeni mərhələsini təcəssüm etdirən rəmzdir. Bu səfirlik sabahın əməkdaşlıq planlarının, yeni təşəbbüslərin, daha sıx təmasların ünvanı olacaq. İndi Özbəkistan səfirliyinin yeni binası, Bakının mərkəzində – Ulu Öndər Heydər Əliyevin vaxtilə ayırdığı ərazidə inşa edilib. Bu bina yalnız diplomatik nümayəndəlik deyil – bu bina Azərbaycan–Özbəkistan dostluğunun yeni mərhələsini təcəssüm etdirən rəmzdir. Bu səfirlik sabahın əməkdaşlıq planlarının, yeni təşəbbüslərin, daha sıx təmasların ünvanı olacaq.
Bu səfər, bir daha göstərdi ki, Azərbaycan ilə Özbəkistan arasında qurulan ikitərəfli münasibətlər təkcə dövlət başçılarının dostluğu üzərində deyil – bu münasibətlərin əsasını xalqların ortaq keçmişi, birgə gələcəyi və bölüşdükləri strateji vizyon təşkil edir. İlham Əliyev və Şavkat Mirziyoyev kimi liderlərin qarşılıqlı hörmətə əsaslanan münasibətləri dövlətlər arasında inamı daha da dərinləşdirir. Bu əməkdaşlıq, regionun gələcəyi üçün sabitlik, inkişaf və rifahın rəmzinə çevrilməkdədir.
Gülxarə Əhmədova
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin deputatı