Bu gün Azərbaycanın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-ci ildönümüdür. Müasir müstəqil Azərbaycanın qurucusu olan bu dahi şəxsiyyət dövlətçilik tariximizdə silinməz iz qoymuşdur. Heydər Əliyev öz ömrünü Vətəninə həsr edərək, ölkəmizi zamanın ən çətin sınaqlarından uğurla çıxarmış və xalqın qəlbində əbədi lider kimi yer almışdır. Onun Vətənə sonsuz sevgisi və xidmətləri sayəsində Azərbaycan tarixinin taleyüklü məqamlarında nicat yolunu tapmış, milli dövlətçiliyimiz möhkəm təməl üzərində qurulmuşdur.

Dövlətçilik Tarixində Müstəsna Rol

Heydər Əliyevin Azərbaycanın dövlətçilik tarixində rolu müstəsnadır. O, həm Sovet Azərbaycanına, həm də müstəqil Azərbaycana rəhbərlik etmiş yeganə liderdir. 1969-cu ildə Azərbaycan SSR-in rəhbəri seçilən Heydər Əliyev geridə qalmış bir diyarı qısa müddətdə ittifaqın ən qabaqcıl respublikalarından birinə çevirdi. Məhz o illərdə Azərbaycanın gələcək iqtisadi və sənaye potensialının təməli qoyuldu. 1982-ci ildə Heydər Əliyev SSRİ rəhbərliyində yüksək mövqeyə yüksələrək Sovet İttifaqı Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini və Siyasi Büronun üzvü oldu. Bu, azərbaycanlı bir dövlət xadiminin nail ola biləcəyi ən ali zirvələrdən idi.

Lakin o, Vətən mənafeyini hər şeydən üstün tutaraq 1987-ci ildə SSRİ rəhbərliyinin siyasətinə etiraz olaraq istefa verdi. 1990-cı ilin 20 Yanvarında Bakıda sovet ordusunun xalqımıza qarşı törətdiyi qanlı faciəyə biganə qala bilməyən Heydər Əliyev ertəsi gün Moskvadakı Azərbaycan nümayəndəliyinə gələrək dünya qarşısında SSRİ rəhbərliyinin bu cinayətini cəsarətlə pislədi. Bu tarixi çıxış həmin dövrdə böyük cəsarət və əsl vətənpərvərlik nümunəsi idi. Ömrünün təhlükə qarşısında olmasına baxmayaraq, o, xalqının haqq səsini bütün dünyaya çatdırdı. Bu hadisə Heydər Əliyevin nə qədər qətiyyətli lider və fədakar Vətən oğlu olduğunu göstərdi.

Müstəqilliyin ilk illərində Azərbaycanda yaranmış böhranlı vəziyyət Heydər Əliyevin qayıdışını zəruri etdi. 1992-ci ildə onun təşəbbüsü ilə Naxçıvanda Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması ölkədə müasir siyasi sistemin əsasını qoydu. 1993-cü ilin yayında ölkə vətəndaş müharibəsi və parçalanma təhlükəsi ilə üz-üzə qaldıqda, xalq yalnız Heydər Əliyevin simasında xilası gördü. Xalqın təkidli tələbi ilə Bakıya qayıdan Heydər Əliyev 15 iyun 1993-cü ildə Milli Məclisin sədri seçilərək faktiki olaraq dövlətin rəhbərliyini üzərinə götürdü. Bununla da gənc müstəqil Azərbaycan dövlətinin nicat yolu başlandı – Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycanın əsl xilaskarına çevrildi. Onun qayıdışı ilə ölkədə anarxiya və parçalanma səngidi, dövlətçilik sütunları dağılmaqdan xilas oldu.

Liderlik Dəhası və Xalqa Bağlılıq

Heydər Əliyevin liderlik keyfiyyətləri və xalqla bağlılığı onu Azərbaycan siyasi tarixinə əvəzedilməz şəxsiyyət kimi həkk edib. O, bütün dövrlərdə öz doğma xalqına sədaqətlə xidmət göstərmiş, xalqın dərdinə şərik olmuşdur. Ulu Öndərin gücü və müdrikliyi illərlə Azərbaycanı bir çətir kimi qoruyub saxladı. Sovet dövründə Azərbaycanın inkişafına nail olarkən də, müstəqillik illərində ölkəni böhrandan çıxararkən də onun əsas dayaq nöqtəsi xalqın etimadı idi. 1994-cü ildə dövlət çevrilişi cəhdləri zamanı yüz minlərlə insanın Azadlıq meydanına çıxıb Liderinin yanında dayanması bunun bariz nümunəsidir. Xalq öz rəhbərinə inanır və onu qoruyurdu. Məhz ümumxalq dəstəyi ilə 1994-cü ilin oktyabr və 1995-ci ilin mart çevriliş cəhdləri boşa çıxdı, Azərbaycanda sabitlik və asayiş bərqərar edildi.

Heydər Əliyev böyük idarəçilik təcrübəsi, siyasi müdrikliyi və uzaqgörənliyi sayəsində ölkəni tənəzzüldən inkişaf yoluna çıxarmağı bacardı. “Əsrin müqaviləsi” adını alan 1994-cü il neft kontraktı Azərbaycanın taleyini dəyişən dönüş nöqtəsi oldu. Bu strateji addım sayəsində ölkəmizə milyardlarla investisiya gəldi, iqtisadiyyatımız gücləndi və minlərlə yüksək ixtisaslı milli kadr yetişdi. 1995-ci ildə yeni Konstitusiyanın qəbulu, hüquqi dövlət quruculuğu, milli ordunun formalaşdırılması kimi fundamental nailiyyətlər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə reallaşdı. O, sabitliyin ölkə üçün nə qədər vacib olduğunu daim vurğulayırdı – sabitlik olmadan inkişafa nail olmaq mümkünsüzdür. Azərbaycan xalqı da məhz Heydər Əliyev kimi güclü liderə güvənərək öz taleyini ona əmanət etdi və seçimində yanılmadı.

Ulu Öndərin xalqla sarsılmaz bağlılığı onun hər addımında hiss olunurdu. 20 Yanvar faciəsindən sonra Moskvada azərbaycanlılar Heydər Əliyevin ətrafında canlı sədd çəkərək onun səsinə səs verdilər. Əhali bilirdi ki, Heydər Əliyev harada olursa olsun, ürəyi Vətənlə bir döyünür və xalqın mənafeyini qoruyur. Onun “Xalq dövlətdən ötrüdür yox, dövlət xalqdan ötrüdür” fikri idarəçilik fəlsəfəsinin əsasını təşkil edirdi. Ölkənin hər bir bölgəsini qarış-qarış gəzən lider, sadə insanların qayğıları ilə maraqlanır, problemlərinin həlli üçün dərhal göstərişlər verirdi. Bu səbəbdəndir ki, xalq Heydər Əliyevə dərin ehtiram və məhəbbətlə “Ulu Öndər” adını verdi – o, təkcə rəsmən dövlət başçısı deyildi, həm də milyonların könüllərində taxt qurmuş milli lider idi.

Müasir Azərbaycanın Qurucusu və Mənəvi Atası

Heydər Əliyevin ən böyük tarixi missiyalarından biri müasir müstəqil Azərbaycanın qurulmasıdır. O, 1993-2003-cü illərdə Prezident kimi fəaliyyət göstərdiyi dövrdə dövlətimizin memarı olaraq misilsiz xidmətlər göstərmişdir. Qısa zamanda dağıdılmış dövlət institutlarını bərpa etdi, qanunvericiliyin bazasını yaratdı və ölkəni strateji inkişaf yoluna çıxardı. Bu gün Azərbaycan onun qoyduğu yol ilə inamla irəliləyir. Heydər Əliyevin inkişaf strategiyası ölkəmizin sonrakı onilliklərdə qazandığı uğurların təməl daşı oldu. Müstəqil xarici siyasət kursu, balanslı beynəlxalq əlaqələr məhz onun dövründə formalaşdı və Azərbaycanın dünyada mövqeyini möhkəmlətdi.

Ulu Öndər təkcə iqtisadi-siyasi sahədə deyil, milli mənəvi dəyərlərin qorunmasında da əvəzsiz rol oynayıb. Azərbaycançılıq ideologiyasını dövlət siyasətinə çevirərək xalqın milli birliyini gücləndirdi. Gənc nəslin vətənpərvər ruhda böyüməsinə xüsusi diqqət ayırdı – 1996-cı ildə ilk Gənclər Forumunun keçirilməsi və Gənclər Gününün təsis edilməsi onun gəncliyə verdiyi önəmin göstəricisi idi. Ümummilli liderin təşəbbüsü ilə yüzlərcə məktəb, mədəniyyət ocağı, gənclər mərkəzi yaradıldı ki, bunlar da müasir Azərbaycanın intellektual və mənəvi potensialının formalaşmasında mühüm rol oynadı. Heydər Əliyev türk dünyasının da hörmətlə yad etdiyi lider idi – dilimizə, mədəniyyətimizə, tariximizə sahib çıxaraq onları yeni nəslə aşılamağı özünə borc bilirdi.

2003-cü ilin dekabrında Heydər Əliyev haqq dünyasına qovuşsa da, onun ideyaları və əməlləri bu gün də yaşamqdadır. O, özündən sonra Azərbaycan xalqına güclü dövlət, uğurlu davamçılar və zəngin irs qoyub getdi. Ölkəmizdə hər il 10 may - Heydər Əliyevin doğum günü böyük ehtiramla qeyd olunur. 2023-cü ilin “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi isə xalqımızın öz liderinin xatirəsinə nə qədər bağlı olduğunun göstəricisidir. Bu kimi tədbirlər gənc nəsillərə Heydər Əliyev fenomenini tanıtmaq, onun dövlətçilik fəlsəfəsini aşılamaq baxımından əvəzsizdir.

Heydər Əliyev adı Azərbaycan dövlətçiliyinin rəmzinə çevrilib. Onun həyat yolu Vətənə və xalqa xidmət nümunəsidir. Müasir, güclü və müstəqil Azərbaycan məhz Ulu Öndərin titanik səyləri nəticəsində qurulmuş və inkişaf etmişdir. Bu gün Azərbaycan vətəndaşları ölkəmizin nailiyyətlərinə görə Heydər Əliyevə minnətdardır. Dövlətimizin banisi, xalqımızın əbədi lideri Heydər Əliyev hər zaman qəlbimizdə yaşayacaq və onun parlaq ideyaları gələcək nəsillərə yolu işıqlandıracaq.

Əbədiyaşar Liderin 102 illik irsi: Heydər Əliyevin Vətən qarşısındakı xidmətləri zaman keçdikcə daha aydın görünür. Onun misilsiz irsi sayəsində Azərbaycan tarixinin ən keşməkeşli dövründə müstəqilliyini qoruyub saxladı və bugün firavan bir ölkə kimi dünya arenasında layiqli yerini tutub. Bu böyük şəxsiyyətin xatirəsi qarşısında baş əyir, doğum günündə onu sonsuz ehtiramla anırıq.

 Gülnarə Allahverdiyeva ADPU-nun nəzdində Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kollecinin müəllimi.